دوره 3، شماره 3 - ( پاییز 1398 )                   جلد 3 شماره 3 صفحات 68-46 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Alibaigi S, MacGinnis J. Where do we excavate stratigraphic trenches? A note on the relationship between the site formation process, trench location and stratigraphic excavation results. Archeology 2019; 3 (3) :46-68
URL: http://archj.richt.ir/article-10-310-fa.html
علی‌بیگی سجاد، مک‌گینیس جان. ترانشه‌های لایه‌نگاری را کجا حفر کنیم؟ یادداشتی دربارۀ ارتباط میان روند شکل‌گیری محوطه‌های باستانی، محل ترانشه و نتایج کاوش‌های لایه‌شناختی. مجله باستان شناسی. 1398; 3 (3) :46-68

URL: http://archj.richt.ir/article-10-310-fa.html


1- استادیار گروه باستان‌شناسی دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران ، sadjadalibaigi@gmail.com
2- موزه‌دار ارشد بخش خاورمیانه موزۀ بریتانیا، لندن، انگلستان
چکیده:   (2947 مشاهده)
این پژوهش می‌کوشد ارتباط احتمالی محل ایجاد ترانشه‌های لایه‌نگاری با نتایج کاوش‌ها را ارزیابی کند و در پایان به این پرسش پاسخ دهد که موقعیت جغرافیایی محل ایجاد ترانشه در کاوش‌های لایه‌نگاری چه تأثیری در ماهیت، کمیت و کیفیت یافته‌های کاوش دارد و بر چه اساسی باید محل ترانشه‌های لایه‌نگاری را انتخاب کرد. بدین منظور برای درک ارتباط احتمالی میان این وضعیت و متغیری همچون موقعیت و جهتِ جغرافیاییِ ترانشه‌های حفرشده، یافته‌ها و نتایج کاوش لایه‌نگاری در 30 محوطۀ باستانی ایران بررسی شدند تا ببینیم چرا اغلب ترانشه‌های لایه‌نگاری حفرشده در شیب شمالی یا شرقی تپه‌های نسبتاً مرتفع، یا شیب‌های مشرف به رودخانه‌ها و دره‌ها معمولاً متشکل از لایه‌های فاقد معماری و مملو از انباشت‌های خاکستر و دورریزهاست، درحالی‌که ترانشه‌های حفر شده در شیب‌های جنوبی و غربی به‌روشنی وضعیت متفاوتی را نشان می‌دهد و عمدتاً دربردارندۀ لایه‌های مختلف ساختمانی است و در چنین بخش‌هایی از وجود زباله‌دانی‌ها و انباشت‌های خاکستر و دورریزها خبر چندانی نیست. بررسی‌ها حاکی از این است که احتمالاً رابطه معناداری میان محل حفر ترانشه‌ها و جهت‌های جغرافیایی وجود دارد و این وضعیت، احتمالاً ریشه در الگوهای دورریزی زباله در محوطه‌های باستانی، روند شکل‌گیری لایه‌های باستان‌شناسی و جهت و میزان تابش نور آفتاب و تأثیر آن بر شکل‌گیری الگوهای فضایی ساخت‌وسازها دارد. مدارک کنونی و نتایج پژوهش نشان می‌دهد در اغلب تپه‌های بلند چند دوره‌ای، مردمان دوران باستان معمولاً دورریزها و پسماندهای زندگی روزمره و فعالیت‌های مختلف خود را در شیب دامنه‌های شمالی و شرقی و ساکنان محوطه‌های مشرف به بستر رودخانه‌ها و دره‌ها یا حتی محوطه‌های واقع بر بلندی‌ها در شیب‌های منتهی به رودخانه‌ها و دره‌ها می‌ریخته‌اند. ازاین‌رو، پیشنهاد می‌شود باستان‌شناسانی که به انجام کاوش‌های لایه‌نگاری می‌پردازند، بهتر است برای کسب نتایج مطلوب و یافته‌های قابل‌اطمینان در بافت‌های دستۀ اول، چنین موضوعی را که علاوه‌بر یافته‌های باستان‌شناسی با مشاهدات قوم‌باستان‌شناسی در بیش از 130 روستای امروزی پشتیبانی می‌شود، مدنظر قرار دهند و ترانشه‌های لایه‌نگاری خود را تا حد امکان در دامنه‌های جنوبی و یا غربی تپه‌های باستانی حفر کنند.
 

 
متن کامل [PDF 2454 kb]   (1673 دریافت)    
نوع مطالعه: مقاله پژوهشی | موضوع مقاله: اموال فرهنگی
دریافت: 1399/3/14 | پذیرش: 1399/4/1 | انتشار: 1399/5/10

فهرست منابع
1. Alam, M. G. M., Snow, E. T. & Tanaka, A. (2003). Arsenic and heavy metal contamination of vegetables grown in Samta village, Bangladesh. Science of the Total Environment 308, 83-96. [DOI:10.1016/S0048-9697(02)00651-4]
2. Al-a'dami, K. A. (1968). Excavations at Tell es-Sawwan (Second Season). Sumer, 2(24), 57-95.
3. Codex Alimentarius Commission. (2007). Codex general standard for contaminants and toxins in foods. Codex Standard, 193-1995, Rev.3.
4. De-Vries, W., Romkens, P., & Schutze, G. (2007). Critical Soil Concentrations of Cadmium, Lead, and Mercury in View of Health Effects on Humans and Animals. Reviews of Environmental Contamination and Toxicology, 191, 91-130. [DOI:10.1007/978-0-387-69163-3_4]
5. Ericson, J. E., Smith, D. R., & Flegal, A. R. (1991). Skeletal concentrations of lead, cadmium, zinc, and silver in ancient North American Pecos Indians. Environmental Health Perspectives, 93, 217-23. [DOI:10.1289/ehp.9193217]
6. Fernandez F. (1999). Bone lead in the prehistoric population of Gran Canaria. American Journal of Human Biology, 11, 405-10. https://doi.org/10.1002/(SICI)1520-6300(1999)11:3<405::AID-AJHB11>3.0.CO;2-9 [DOI:10.1002/(SICI)1520-6300(1999)11:33.0.CO;2-9]
7. Grattan, J., Abu Karaki, L., Hine, D., Toland, H., Gilbertson, D., Al-Saad, Z., et al. (2005). Analyses of patterns of copper and lead mineralization in human Skeletons excavated from an ancient mining and smelting centre in the Jordanian desert: a reconnaissance study. Mineralogical Magazine, 69, 653-66. [DOI:10.1180/0026461056950277]
8. Gonzalez-Reimers, E., Velasco-Vazquez, J., Arnay-de-la-Rosa, M., Alberto-Barroso, V., Galindo-Martın, V. L., & Santolaria-Fernandez, F. (2003). Bone cadmium and lead in prehistoric inhabitants and domestic animals from Gran Canaria. The Science of the Total Environment, 301, 97-103. [DOI:10.1016/S0048-9697(02)00299-1]
9. Kalhori, A., Jafari, H. R., Yavari, A. R., Prohic, E., & Ahmadzadeh Kokya T. 2012. Evaluation of Anthropogenic Impacts on Soil and Regolith Materials Based on BCR Sequential Extraction Analysis. International Journal of Environmental Research, 6(1), 185-94.
10. Jaworowski, Z., Barbalat, F., & Blain, C. (1985). Heavy metals in human and animal bones from ancient and contemporary France. Science of the Total Environment, 43, 103-26. [DOI:10.1016/0048-9697(85)90034-8]
11. Settle, D. M., & Patterson, C. C. (1980). Lead in albacore: guide to lead pollution in Americans. Science, 207, 1167-76. [DOI:10.1126/science.6986654]
12. Sharma, R. K; Agrawal, M.; Marshall, F. (2007). Heavy metal contamination of soil and vegetables in suburban areas of Varanasi, India. Ecotoxicology and Environmental Safety, 66, 258-66. [DOI:10.1016/j.ecoenv.2005.11.007]
13. Sharifi, M., & Motarjem, A. (2018). The Process of Cultural change in the Chalcolithic period in the highlands of Western Iran at Tepe Gheshlagh. Documenta Praehistorica, 45, 86-99. [DOI:10.4312/dp.45.7]
14. Shikazono, N., Zakir, H. M., & Sudo, Y. (2008). Zinc contamination in river water and sediments at Taisyu Zn-Pb mine area, Tsushima Island, Japan. Journal of Geochemical Exploration, 98, 80-8. [DOI:10.1016/j.gexplo.2007.12.002]
15. Mergler, Donna., Anderson, Henry., Murray, Michael. (2007). Methylmercury Exposure and Health Effects in Humans: A Worldwide Concern, Journal of the Human Environment 36(1):3-11. [DOI:10.1579/0044-7447(2007)36[3:MEAHEI]2.0.CO;2]
16. Motarjem, A; Sharifi, M. (2014). Cultural Development of Chalcolithic Era in the East of Central Zagros based on Archaeological Excavations at Tepe Gheshlagh, Iranian Journal of Archaeological Studies, Volume 4: 49-65
17. Muñoz-Olivas, R., & Cámara, C. (2001). Speciation related to human health. In: L. Ebdon, L. Pitts, R.Cornelis, H. Crews, O. Donard, and P. Quevauviller, Editors. Trace element speciation for environment, food and health, The Royal Society of Chemistry, pp. 331-53.
18. Needleman, H. (2004). Lead poisoning. The Annual Review of Medicine. 55, 209-22. [DOI:10.1146/annurev.med.55.091902.103653]
19. Nordberg, G. F. (2004). Cadmium and health in the 21st Century - historical remarks and trends for the future. BioMetals, 17, 485-9. [DOI:10.1023/B:BIOM.0000045726.75367.85]
20. Gary O. Rollefson, Zeidan Kafafi, "The 1998 Excavation Season at 'Ain Ghazal Neolithic Village", in Occident & Orient 3(2):15-27.
21. Zielhofer, C. (2012). The decline of the early Neolithic population center of 'Ain Ghazal and corresponding earth-surface processes. Jordan Rift Valley. Quaternary Research, 78(3), 427-41. [DOI:10.1016/j.yqres.2012.08.006]

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

ارسال پیام به نویسنده مسئول


بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.