پروژۀ بررسی باستانشناختی جنوب جیرفت بر آن است که با بررسی محوطههای باستانی، راهها، و منابع طبیعی در دشتها و درههای جنوب جیرفت در استان کرمان به اطلاعات بیشتری دربارۀ منطقۀ جیرفت و کرانههای خلیجفارس دست یابد. طی فصول 2015 تا 2018 م. درمجموع 209 محوطۀ باستانی شناسایی شد. این محوطهها در چند منطقه بررسی قرار دارند که دشتهای بلوک و فاریاب مهمترین آنها هستند. علاوهبر این، نوار ورامین در قسمت میانی و سفلای دره هلیل رود از نواحی مهم تمرکز محوطهها هستند. طی دورههای مسوسنگ قدیم و میانه است که مردم زیادی در منطقه سکنی گزیدهاند که در دورۀ مسوسنگ جدید افزایش چشمگیری میابد. طی عصر مفرغ قدیم تقریباً در تمام منطقه الگوی استقراری فشردهای شکل گرفت. به نظر میرسد چند محوطۀ باستانی به استحصال و تبادل اشیایی از سنگ صابون مربوط بودند. موردی مهم در این زمینه استقرارگاهی احتمالی متعلق به معدنکاوان در کوهستان باغ بوری است که برونزدهای سنگ صابون بهوفور یافت میشوند. پایان عصر مفرغ شاهد فروپاشی الگوی استقراری بود. طی هزارۀ دوم و نیمۀ نخست هزارۀ اول پ.م. تعداد انگشتشماری محوطۀ باستانی باقیمانده بود. طی دورۀ هخامنشی کل منطقه دوباره مسکون شد. این وضعیت تا دورۀ اشکانی ادامه یافت، بهطوری که محوطهها نسبت به دورۀ قبل دو برابر شد. این دوره شاهد بیشترین تعداد محوطهها در منطقه بود. تراکم استقراری تا دورۀ ساسانی و صدر اسلام تا دورۀ سلجوقی ادامه یافت. پساز دورۀ سلجوقی الگوی استقراری دوباره فروپاشید و باعث شد جمعیت محدود و پراکندهای در منطقه ساکن بماند. این وضعیت تا عصر حاضر ادامه یافت و با تشدید کشاورزی در منطقه بود که روستاها و شهرها در منطقه رشد کردند.
نوع مطالعه:
مقاله پژوهشی |
موضوع مقاله:
اموال فرهنگی دریافت: 1399/4/14 | پذیرش: 1398/4/10 | انتشار: 1398/4/10